Tahkim şartının, genel işlem koşullarına ilişkin kurallar karşısındaki durumu

Abstract

Uyuşmazlıkların çözümünde alternatif bir çözüm yolu olarak gittikçe daha yaygın bir şekilde tercih edilen tahkim, taraarın yaptıkları bir tahkim anlaşması ile aralarındaki uyuşmazlığın çözümünü devlet mahkemelerinin yerine özel üçüncü kişilere bırakmasıdır. Tahkim anlaşması, taraarca ayrı bir sözleşme olarak yapılabileceği gibi, asıl sözleşmeye konulacak bir kayıtla veya başka bir belgeye yapılacak atıa da kurulabilir. Tahkim anlaşmasına ilişkin düzenlemeler esasen 4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu ve 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yer almakla beraber; MTK’da tahkim anlaşmasının geçerliliğine ilişkin hususlarda taraarın bir hukuk seçimi yapmamış olmaları halinde, Türk hukukunun uygulama alanı bulacağı belirtilmiştir. Bu halde, tüm borçlar hukuku sözleşmeleri bakımından uygulama alanı bulan 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu ve bir tarafı tüketici olan hukuki ilişkilerde özel düzenlemeler barındıran 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un, taraarın tahkimin uygulanacak hukuku seçmemiş olmaları halinde, tahkim anlaşmaları bakımından da uygulanacağı şüphesizdir. Tahkim anlaşmasının özellikle bir akidin tek taraı olarak hazırlayarak, diğer taraa müzakere etmeden dayatıldığı durumlarda, genel işlem koşulları denetimine tabi tutulması kaçınılmazdır. Bu çalışmada standart hüküm niteliğinde sayılabilecek tahkim anlaşmalarının geçerliliği, Türk hukukunda yer alan genel işlem koşulları ve haksız şartlar perspektinden incelenecektir.

Arbitration, that has become a more preered application for solution of disagreements, is the solution way by a third party people instead of govermental courts. It can be established as an independent contract, or an appendix of main agreement, or a reference from another document. The regulations of arbitration are mainly determined in Code of International Arbitration Law numbered 4686 and Code of Procedural Law numbered 6100. In both codes, it is emphasized that Turkish Law can nd application area about its validity. In this context, code of obligations numbered 6098, and Law of Protection of Consumers numbered 4077, that are both applicable in practical life, are absolutely applicable in terms of arbitration contracts. An arbitration has to be analyzed in terms of standard business terms if it has been established as one sided without any comment of other side. In this study, validity of arbitration contracts that have standart term feature will be discussed in terms of standard business terms and illicit clauses.