Pakkan, Nazan HaydariYücel, Anıl2024-07-122024-07-122018-052018-05Yücel, A. (2018). Feminist kahkahanın ötesinde: Karikatür sanatı için dişil öznellik bağlamında bir yöntem önerisi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.https://hdl.handle.net/20.500.12415/12664Bu çalışma, karikatüristin toplumsal cinsiyet rollerine karşı direniş gösteren karikatürlerinde, dişil öznellik temsillerini görünür kılan bir yöntem önerisinde bulunmaktadır. “Feminist Kahkahanın Ötesinde” yönteminde, sinema alanında Laura Mulvey’in “eril bakış” kavramı, çalışmaya “feminist kahkaha” olarak uyarlanmış ve bir kavram olarak önerilmiştir. Önerilen yöntem, Anneke Smelik’in feminist sinemada “dişil öznelliğin temsili” için önerdiği yöntem ve feminist mizahta da kapsayıcı yaklaşımlar bir arada kullanılarak önerilen “feminist kahkaha” kavramıyla birlikte; mizahta ataerkil düzeni eleştiren ve sorgulayan bir bakış açısının izleğini sürmektedir. Yöntem, feminist bir anlayışı yansıtan karikatürlerde kadın kahramanları “kahkahanın öznesi ve nesnesi” olarak inceleyerek, dişil öznellik temsilini tartışma imkanı sağlayan sistematik bir yaklaşım sunar. Karikatürlerde, bağlam odaklı bir değerlendirme yapmak için anlatı bileşenleri “öykü” ve “söylem” olmak üzere iki ayrı aşamada ele alınmaktadır. Mizahi öykü, yüzeyde görüneni betimlemek için çizgi ve yazı olmak üzere karikatürü oluşturan unsurlara ayrılmış; ortaya çıkan kavramlar ve espri yorumlanmıştır. Ardından söylem aşamasında, daha derine inerek görünenin ötesine bakmak için öykü ve yorumu mercek altına alınmış; bu doğrultuda espriyi kim yapıyor ve espri kime/neye yapılıyor, sorularıyla “kahkahanın öznesi ve nesnesi” belirlenmiştir. Çalışmada karikatüristin karakter, espri ve okur üzerinden inşa ettiği bakış ve kahkahanın ötesindeki bilinç araştırılmış; bu nedenle karikatüristle derinlemesine görüşme bir teknik olarak önerilmiştir. Yöntemin uygulanmasına örnek oluşturması açısından geleneksel temsillerden farklı çizgileri olan Feyhan Güver ve farklı kadın kahramanları içeren mizah serisi Bayır Gülü örnek olarak çözümlenmiştir. Karikatür çözümlemesinde, önerilen “Feminist kahkahanın ötesinde” yöntemi kullanılarak beden ve ilişkiler üzerinden, kadın kahramanların hem kendiyle hem de dış dünyayla ilişkilerinde dişil öznelliklerinin nasıl ve hangi yollarla temsil edildiği tartışılmıştır. Feyhan Güver ile yapılan derinlemesine mülakatlarda karikatüristin feminist duruşla kadın özneyi görülür ve duyulur kılma çabası ele alınmıştır. Bu çalışmada anlam yaratma sürecinin bir parçası olarak “okur” ele alınmasa da, daha sonraki çalışmalar için önemli bir alandır.Cartoons as an art and an act of criticism and a tool of political resistance constitute a significant platform that tend to provide different ways of representation in the context of feminist perspectives and have the potential to create unique discourses. This study proposes a new method for cartoons analysis, which makes the feminine representations of subjectivity visible in the cartoons of cartoonists who are resistant to gender roles. The concept of the “male gaze” as proposed by Laura Mulvey in the field of cinema is adapted to and conceptualized as “feminist laughter” in this new method, namely “Beyond the Feminist Laughter”. In this new method, the proposed “feminine subjectivity representation” method of Anneke Smelik which is applied in the field of cinema, is used in conjunction with inclusive approaches to feminist humor. By means of the merging of these approaches and concepts, a criticising and questioning point of view through the patriarchal system is sought in humor. The method initiates a systematic approach that enables a discussion of feminine representation of subjectivity by analysing heroines as “the subject and object of laughter” in cartoons reflecting a feminist perception. For a context based analysis in cartoons, the components of the narrative structure are examined in two phases; the “story” and the “discourse”. The humorous story is classified as containing visual and verbal elements that form a cartoon so as to depict the prominent portrayal on the surface; the subsequent concepts and the joke are then interpreted. In the discourse phase, which is the next step, the story and its interpretation is scrutinised by looking through a more profound level beyond the sight. Henceforth, the “subject and object of laughter” is determined by means of finding the answers to certain questions; “who is making the joke?” and “for whom or what is the joke being made?” In this study, the awareness beyond the gaze and the laughter constructed via the cartoon character, the joke and the reader by the cartoonist is sought out; hence, depth interviews with cartoonists are suggested as a technique. As having distinctive drawings compared to traditional representations, Feyhan Güver and her cartoon series Bayır Gülü, which comprises idiosycratic heroines, is exemplified in the analysis of the proposed method. The analysis of the cartoons by the method “Beyond the Feminist Laughter” is applied through the categories of the body and relationships. Accordingly, how and in what ways the heroines attain their feminine subjectivity is discussed over the relationship of the heroines both with their own selves and with the outer world. In the depth interview with Feyhan Güver, the efforts by the cartoonist to make the female subject visible and audible are considered from a feminist perspective. In this study, the “reader”, as a part of the process of constructing meaning, is not addressed, though for subsequent studies it can have greater significance.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessKarikatürFeminist mizahBakışDişil öznellikToplumsal cinsiyetCartoonsFeminist humorGazeFeminine subjectivityGenderDoctoral Thesis