Işık, İdil2024-07-122024-07-122014Işık, İ. (2014). Davranış odaklı güvenlik yönetimi. 1. Sağlık ve Güvenlik İletişimi Sempozyumu SAGİS'14. Maltepe Üniversitesi, İletişim Fakültesi. s. 27-31.978-975-6760-84-0https://hdl.handle.net/20.500.12415/2670Psikoloji biliminin insan davranışını açıklamaya yönelik temel teorik yaklaşımlarından birisi olan “Davranışçı Teori”ye göre insan davranışı, bu davranışı tetikleyen nedenler ve ardından takip eden sonuçlar açısından analiz edilebilir. Bu teorinin iş hayatındaki güvenliği etkileyen davranışları açıklamaya çalışan “Davranış Odaklı Güvenlik Yönetimi” (DOGY) en iyi örnekler arasındadır. "DOGY modeli", iş güvenliğini belirleyen kritik davranışların operasyonel olarak tanımlanması, gözlemlenmesi, sıklığının belirlenmesi, tetikleyici ve sonuçları açısından değerlendirilmesi (“A-B-C Analizi”; Tetikleyici-Davranış-Sonuç Analizi) ve aksiyon planları oluşturularak, ABC analizinden elde edilen veriye dayalı olarak çeşitli müdahalelerle değiştirilmesi sürecini kapsar. Bu süreçte gözlem ve geribildirim çok önemli bir araçtır ve temelde çalışma sırasında insanların davranışlarını gözlemleyerek ve güvenli davranışlarının oranı hakkında geri bildirim sağlayarak, çalışanların güvenlik performanslarını belirgin ölçülerde arttırma çabası vardır. Bir diğer önemli araç, çalışan davranışlarının kendisini tetikleyen ve takip eden sonuçların kontrolü altında olduğu ön kabulü ile riskli ve güvenli davranışların öncellerinin ve sonuçlarının sistematik olarak analiz edilmesidir. Bir iş kazasının oluşumunda etkisi olan “riskli bir kritik davranış”ın ya da kazaların oluşumuna engel olan “güvenli bir kritik davranış”ın dinamiklerinin öncel ve sonuçları açısından analiz edilmesi, çözüme giden yolda önemli bir adım olarak kabul edilmektedir. Riskli kritik davranışların sergilenme ihtimalini düşürecek ve güvenli kritik davranışları pekiştirecek yönetsel, çevresel ve bireysel düzenlemeler gereklidir. ABC analizi bu dinamikleri ortaya çıkarmaya çalışır. Sürecin son adımını oluşturan aksiyon planlama adımında ise davranışta değişikliğin ancak öncel koşullar ve sonuçlarda değişiklik yapılması ile mümkün olacağı sayıltısından hareket edilir. ABC analizine dayalı olarak bir dizi iyileştirici/düzeltici önlemin atılabilmesi için, sonuçlar açısından riskli davranışlar söndürülmeli ve güvenli davranışlar pekiştirilmeli, riskli davranışları tetikleyen, güvenli davranışları caydıran tetikleyiciler değiştirilmelidir. DOGY genelde tabandan yukarıya akan, yani çalışanların itici gücü oluşturduğu, yönetimin ise yukarıdan aşağı destek göstererek sürece liderlik ettiği bir model olarak tanımlanmaktadır. DOGY bir işletmedeki her bir bireyin davranışı ile ilgilidir; sadece operatör düzeyine odaklanmadığını da vurgulamalıyız. Modelin başarısında çalışanların bu yaklaşım için kabulünün alınması, yönetimin desteğinin kesinleştirilmesi, tüm çalışanlardan sürekliliği olan bir katılımın sağlanması ve gelişmelerin takip edilmesi çok önemli süreçlerdir.trCC0 1.0 Universalinfo:eu-repo/semantics/openAccessGüvenli ve güvensiz davranışTetikleyicilerPekiştiricilerCaydırıcılarDavranış odaklı yaklaşımConference Object3127