Türk sinemasında emeğin temsili: Karanlıkta Uyananlar Belgeseli

Abstract

İşçi sınıfı ve emeğin temsili Türk Sinemasında çoğu zaman göz ardı edilmiş bir temadır. Özellikle 1961 Anayasasının işçilere tanımış olduğu toplu sözleşme ve grev hakkı önemli bir dönüm noktası olmuş ve Türk Sinemasında bunun yansımaları görülmüştür. Toplumsal Gerçekçilik akımının önemli filmlerinden “Karanlıkta Uyananlar” Türk sinema tarihinde işçi sınıfını, sendikal mücadeleyi, toplu sözleşme ve grev hakkını doğrudan merkezine alan ilk önemli yapıt olarak karşımıza çıkmaktadır. Vedat Türkali ve Ertem Göreç işbirliğinin ürünü olan “Karanlıkta Uyananlar” yapım ve üretim süreçleri ile de yerleşik geleneklerin tamamen dışında bir örnektir. Ertem Göreç, genç yaşta sinema endüstrisi içinde çalışmaya başlamış bir sinema emekçisi olarak aynı zamanda Türk sinemasındaki ilk sendikalaşma girişimlerine de öncülük etmiştir. Tez çalışmasının amacı, bir yandan “Karanlıkta Uyananlar” filmini sinemada emeğin temsili açısından irdelemek diğer yandan da filmin yapımı ile de iç içe geçen Sine -İş sendikasının kuruluş safhasını araştırmaktır. Bu araştırmanın bir diğer çıktısı yaşayan kişilerin tanıklıklarında “Emeğin Sineması : Karanlıkta Uyananlar” adlı belgesel film çalışması olacaktır.

Working class and the representation of labor has been underrepresented in the Turkish Cinema. But with the new Constitution in 1961 and collective bargaining and striking rights in effect, Turkish cinema had a change of tunes as well. As a pioneer film of Social Realism school of Turkish cinema, “Those Awoke in the Dark” became the first film to put issues like collective bargaining, strikes, labor movement and unionization to center of its story. The movie, which was Vedat Turkali and Ertem Goreç’s collaborative brainchild, is a complete distinction from the orthodox moviemaking production efforts in Turkey. Ertem Goreç, a veteran of film business since his youth, had also paved the way for unionization in Turkish Cinema. The aim of this thesis is to shed light on the representation of labor in the movie “Those Awoke in the Dark” while also searching for the efforts of the foundation of Turkey’s first labor union in the movie business, Sine-İş. Another outcome of this research will be a documentary/film called “Cinema of Labor : Those Awoke in the Dark” bringing the witnesses of that period to the spotlight and to the movie.