Milletlerarası örgütlerin milletlerarası hukuk kişiliği meselesi ve Avrupa Birliği’nin milletlerarası hukuk kişiliği
Küçük Resim Yok
Tarih
2012
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Erişim Hakkı
CC0 1.0 Universal
info:eu-repo/semantics/openAccess
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Milletlerarası hukukta da iç hukuk düzenlerinde de hukuki kişilik konusu, haklar ve yükümlülükler ile yakın ilişki içinde ele alınmıştır. Kelsen, hukukun sadece bir haklar ve yükümlülükler yumağı olarak tasavvur edilemeyeceğini, hukukun hak ve yükümlülüklerin muhatabını gösterebilmesi gerektiğini vurgular. “[H]aklara ve yükümlüklere ‘sahip’ olacak bir şeyler olmalıdır”1. Hukuka, onun bir sistem olması gerektiği mantığı üzerinden yaklaşan bir görüş için, hak, yükümlülük ve kişilik arasında sistematik bir ilişki olması gerektiği, normal bir sonuçtur. Bununla birlikte milletlerarası hukukta onun yegâne birimi olan devletten başka bir varlığın haklara sahip olması veya yükümlülükler altına girebilmesi, hukuk kuralları alemi için kısa denemeyecek bir süreyi gerektirmiştir. Milletlerarası hukukun varlığını açıklayan en etkili teori olan Klasik teori sayesinde, devlet yüzyıllar boyunca milletlerarası hukukun tek kişisi olarak kalmıştır. Milletlerarası örgütler değişik biçimlerle, belki daha uzun bir süreden beri var olagelmişlerdir; ama bir hukuk kişisi olarak tanınmaları için devlet egemenliğinin esaslı bir şekilde fakat tedricen sınırlandırılmaya başlandığı 20. yüzyıla kadar beklemek gerekmiştir. Milletlerarası örgütlerin hukuki bir kişi olarak kabul edilmeye başlanması devletin egemenliğinin zayıflamasının sonucunda olmuştur; egemenliğin sınırlanmasının ardındaki nedenler, milletlerarası örgütlerin hukuki kişiliğe sahip olmasına da dayanak sağlamıştır. Bu durum iç hukuktan yapılacak bir benzetme ile şöyle açıklanabilir: Nasıl iç hukuk sistemlerinde, bir gerçek kişinin bir işi yapabilmesinin önündeki engelleri kaldırmak için birden fazla kişiden müteşekkil bir tüzel kişi kurulması çözüm olarak görülmüş ise, milletlerarası hukukta da devletler, aralarında çatışma doğuran sorunları aşmak için belli amaçlar çerçevesinde bir araya gelerek milletlerarası örgütleri oluşturmuşlardır. Milletlerarası hukukta bunun en başarılı örneği Birleşmiş Milletler (BM) örgütüdür.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
12
Sayı
Özel Sayı
Künye
Sak, Y. (2012). Milletlerarası örgütlerin milletlerarası hukuk kişiliği meselesi ve Avrupa Birliği’nin milletlerarası hukuk kişiliği. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(Özel Sayı), s. 1205-1228.
