İnsan hakları üzerine bazı düşünceler
Yükleniyor...
Tarih
2017
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
T.C.Maltepe Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İnsanız. İnsan olduğumuz için haklarımız var. Amerikalı düşünür, romancı ve objektivizmin kurucusu Ayn Rand’ın özlü ifadesiyle hak, her bir bireyin eylemlerine rehberlik eden ilkelerden, o bireyin diğer bireylerle olan ilişkilerine rehberlik eden ilkelere geçiş sağlayan, bireysel ahlâkı toplumsal bağlamda muhafaza eden ve koruyan bir kavram, bir insanın ahlâkî ilkeleri ile bir toplumun hukukî kuralları arasındaki bağdır, etik ile siyaset arasındaki ilişkidir. Günümüzde pozitif bir çerçeveye kavuşan hak kavramının temeli, kadim Yunandaki doğal hukuk öğretisine, bu öğretiyi benimseyen, savunan ve temsil eden Stoa Felsefesine dayanır. Doğal hukuk öğretisini kadim Yunandan alan ve Roma Hukuk Felsefesine aktaran ise hukukçu ve aynı zamanda devlet adamı olan Cicero’dur. Örneğin Cicero’nun yer verdiği yükümlülüklerden olan “size hizmet edenleri onurlandırın (gratia)” ve “adaletsizliklerle/haksızlıklarla ve yanlış yapılan şeylerle mücadele edin (vindicatio)” şeklindeki ahlakî ve vicdanî emirlerin kaynağı doğal hukuktur. Antik Çağdan sonraki süreçte, bu bağlamda aydınlanmayla başlayan Modern Çağda doğal haklar öğretisinin en önemli teorisyeni büyük İngiliz düşünürü John Locke’tur. Locke’un “God given rights/Tanrı bağışı haklar” olarak nitelendirdiği “yaşama hakkı, özgürlük hakkı ve mülkiyet hakkı” doğal haklardandır. Çünkü bu haklar insanlara dünyevî iktidarlar tarafından değil, Tanrı tarafından bağışlanmış, doğan her insan bu haklara sahip olarak dünyaya gelmiştir. Vazgeçilmez nitelikteki bu hakları ihlal etmek, bu hakları tanımamak hiçbir dünyevi iktidarın hakkı da, haddi de değildir. Locke’un düşünceleri esas alınarak İngiliz Parlamentosu tarafından 1689’da hazırlanan Bill of Rights/Haklar Bildirgesi, doğal hakların pozitif haklara dönüştürülmesinin siyasî ve hukukî ilk örneğidir. “Bütün insanlar doğuştan özgür ve bağımsızdırlar, vazgeçilmez haklara sahiptirler. Bu haklar, yaşama ve özgür olma, mülk sahibi olma, mutluluğu arama ve elde etme haklarıdır. Hiçbir yönetim, hiçbir sözleşmeyle gelecek nesilleri bu haklardan yoksun kalmaya zorlayamaz ve onları bu haklardan yoksun bırakamaz” diyen 1776 tarihli Virginia Haklar Bildirgesi, bunu izleyen aynı içerikteki 1776 tarihli Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi ve 1787 tarihli Amerikan Anayasası, doğal hakları tanıyan ve kabul eden diğer siyasî ve hukukî belgelerdir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
İnsan Hakları, Virginia Haklar Bildirgesi, Sözleşme, Hak
Kaynak
İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi UNESCO Felsefe ve İnsan Hakları Kürsüsü Bülteni
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
2
Künye
Coşar, Ahsen. (2017). İnsan hakları üzerine bazı düşünceler, İnsan Hakları Araştırma ve Uygulama Merkezi UNESCO Felsefe ve İnsan Hakları Kürsüsü Bülteni, T.C.Maltepe Üniversitesi. (2), s.6-7.
