Erkeklerde toplumsal cinsiyete dayalı stres, sistemin meşrulaştırılması ve cinsiyetçilik ilişkisinin incelenmesi
| dc.authorid | 0000-0003-4486-3492 | en_US |
| dc.contributor.advisor | Curun, Ferzan | |
| dc.contributor.author | Eroğlu Şah, Doğa | |
| dc.date.accessioned | 2024-07-12T22:31:53Z | |
| dc.date.available | 2024-07-12T22:31:53Z | |
| dc.date.issued | 2020 | en_US |
| dc.date.submitted | 2020-12 | en_US |
| dc.department | Enstitüler, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalı | en_US |
| dc.description.abstract | Mevcut ikili toplumsal cinsiyet sisteminde, erkeklerin, erkek olmaya ilişkin toplumsal/kültürel normlara ve beklentilere uymaya çalışması ve bunları karşılaması gerektiğine inandığı halde karşılayamaması durumunda stres yaşayabileceği belirtilmektedir (Eisler ve Blalock, 1991; Eisler ve Skidmore, 1987). Yurtdışında bu alanda yapılan çalışmalar giderek artmakla birlikte, Türkiye’de henüz az sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çerçevede, bu çalışmanın temel amacı, beliren yetişkinlik dönemindeki heteroseksüel erkeklerde toplumsal cinsiyete dayalı stres, toplumsal cinsiyet sisteminin meşrulaştırılması ve cinsiyetçiliğin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda, bu olgular arasındaki ilişkiler niceliksel yöntemle, erkeklerin bu olgulara dair anlamlandırmaları ve deneyimleri ise niteliksel yöntemle incelenmiştir. Çalışmanın araştırma modeli, karma yöntem modellerinden biri olan çeşitleme desenine göre oluşturulmuştur. Bu kapsamda, nicel verilerin toplanması amacıyla Erkek Toplumsal Cı?nsı?yet Rolü Stresi O?lc?eg?i (Bayar, Haskan Avcı ve Koç, 2018), Cinsiyetle İlgili Sistemin Meşrulaştırılması O?lc?eg?i (Ercan, 2009) ve Çelişik Duygulu Cinsiyetc?ilik O?lc?eg?i (Sakallı-Uğurlu, 2002) kullanılırken, nitel verilerin toplanması için yarıyapılandırılmış bireysel görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın nicel kısmındaki katılımcılar; İstanbul’da sözel ya da eşit ağırlıklı bir bölümde lisans eğitimi gören, 18-30 yaş arasında, heteroseksüel ve toplumsal cinsiyetini erkek olarak tanımlayan 215 kişiden oluşmaktadır. Araştırmanın nitel kısmındaki katılımcılar ise; İstanbul’da sözel ya da eşit ağırlıklı bir bölümde 4. sınıf lisans öğrencisi olan, 22-28 yaş arasında, heteroseksüel ve toplumsal cinsiyetini erkek olarak tanımlayan 13 kişiden oluşmaktadır. vi Nicel araştırma verileri SPSS 20.00 paket programı ile analiz edilmiştir. Aşamalı regresyon analizi sonuçlarına göre, toplumsal cinsiyet sisteminin meşrulaştırılmasının açıklanan toplam varyansına üç modelde ulaşılmıştır. Buna göre, araştırmanın odaklandığı değişkenler içinde öncelikle korumacı cinsiyetçilik toplumsal cinsiyet sisteminin meşrulaştırılmasını yordamaktadır. Ardından bu ilişkiye düşmanca cinsiyetçilik eklenmiş ve en son toplumsal cinsiyete dayalı stres modele dahil olmuştur. Nitel araştırma verilerin analizinde ise tematik analiz kullanılmıştır. Analiz sonucunda toplumsal cinsiyete dayalı stres kategorisinde; yetersizlik, entelektüel olarak aşag?ı hissetme, kadınlara tabi olma, kadınsı algılanma, duyguları ifade etme ve performans olmak üzere altı temaya ulaşılmıştır. Performans temasında ise cinsel performans, c?alışma ve gelir sahibi olma, mezuniyetle başlayacak sorumluluklar, evlilik baskısı ve zorunlu askerlik olmak üzere beş alt temaya ulaşılmıştır. Stresle işlevsiz baş etme yolları kategorisinde; incinebilir ve zayıf olmama, güc? ve kontrole güvenme, fiziksel şiddete başvurma, duyguları bastırma ile performans ve başarıya önem verme olmak üzere beş temaya ulaşılmıştır. Toplumsal cinsiyet sisteminin meşrulaştırılması kategorisinde ise fırsat eşitlig?ine vurgu, mevcut toplumsal cinsiyet sistemini sabitleştirme ve geleneksel rolleri onaylama olmak üzere üç temaya ulaşılmıştır. Son olarak cinsiyetçilik kategorisi altında da üç temaya ulaşılmıştır. Buna göre; düşmanca cinsiyetc?ilik teması ve bu tema altında tahakkümcü paternalizm, rekabetc?i farklılaştırma ve feministlere yönelik olumsuzlama alt temalarına; korumacı cinsiyetc?ilik teması ve bu tema altında korumacı paternalizm ve tamamlayıcı farklılaştırma alt temalarına; modern/yeni cinsiyetc?ilik teması ve bu tema altında kadının güc?lenmesine ic?erleme ve eşitlik-cinsiyetc?ilik ikilemi alt temalarına ulaşılmıştır. Tüm bulgular bir bütün olarak ele alındığında; erkeklik, toplumsal cinsiyete dayalı stres ve stresle baş etme, toplumsal cinsiyet sisteminin meşrulaştırılması ve cinsiyetçilik olgularının ve bunlar arasındaki ilişkilerin bireysel, bireyler arası ve toplumsal/ideolojik düzeyde şekillendikleri ve esasen bireysel ve toplumsal düzeylerin birbirlerinden ayrılamayacak şekilde kaynaşmış oldukları söylenebilir. | en_US |
| dc.description.abstract | Within the current dichotomous gender system, it is stated that men may experience stress when they try to comply with social/cultural norms and expectations related to being a man and when they cannot meet these norms and expectations (Eisler & Blalock, 1991; Eisler & Skidmore, 1987). In abroad, studies on this subject are increasing, yet there are few studies in Turkey. Thus, the main purpose of this study is to examine gender stress, gender system justification and sexism in heterosexual men in emerging adulthood. For this purpose, while the relationships between these phenomena were analyzed with a quantitative method, men's interpretations and experiences of these phenomena were analyzed qualitatively. The research model of the study was created according to the triangulation design, which is one of the mixed methods. In this context, while the Masculine Gender Role Stress Scale (Bayar, Haskan Avcı, & Koç, 2018), the Gender-Related System Justification Scale (Ercan, 2009) and the Ambivalent Sexism Scale (Sakallı-Uğurlu, 2002) are used to collect quantitative data, qualitative data are collected by semi-structured individual interviews. Quantitative research consists of 215 participants between the ages of 18-30, who are heterosexual men, who study in social sciences and humanities in Istanbul. Qualitative research consists of 13 participants between the ages of 22-28, who are heterosexual men, who are 4th grade undergraduate students in social sciences and humanities in Istanbul. Quantitative research data were analyzed with the SPSS 20.00 package program. According to the stepwise regression analysis results, the explained total variance of the justification of the gender system was reached in three models. Accordingly, benevolent sexism predicted the justification of the gender system among the other variables that this viii research has focused on. Hostile sexism was then added to this relationship, and gender stress was lastly included in the model. Thematic analysis was used in the analysis of qualitative research data. As a result of the analysis, in the gender stress category; six themes were reached: incompetence, feeling intellectually inferior, being subordinated to women, perceiving as feminine, expressing emotions and performance. In the performance theme, five sub-themes were reached: sexual performance, working and earning an income, responsibilities starting with graduation, marital pressure and compulsory military service. In the category of dysfunctional coping styles with stress; five themes were reached: not being vulnerable and weak, reliance on power and control, resorting to physical violence, suppressing emotions, and attaching importance to performance and success. In the category of gender system justification, three themes were reached: emphasis on equality of opportunity, fixation of the current gender system and approval of traditional roles. Finally, three themes were reached under the sexism category. According to this, the theme of hostile sexism includes sub-themes of dominative paternalism, competitive differentiation and negation of feminists; the theme of benevolent sexism includes subthemes of protective paternalism and complementary differentiation and the theme of modern/new sexism and the sub-themes of resentment to women's empowerment and equality-sexism dilemma have been reached. Considering all the findings together, it is seen that the phenomena of masculinities, gender stress and coping, justification of the gender system and sexism and also the relationships between them are shaped by an individual, interpersonal and social/ideological level. Essentially, it can be said that the individual and social/ideological levels are inseparably integrated. | en_US |
| dc.identifier.citation | Eroğlu Şah, D. (2020). Erkeklerde toplumsal cinsiyete dayalı stres, sistemin meşrulaştırılması ve cinsiyetçilik ilişkisinin incelenmesi / Analysis of the relationship of gender stress, system justification and sexism in man (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul. | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12415/11868 | |
| dc.institutionauthor | Eroğlu Şah, Doğa | en_US |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | en_US |
| dc.rights | Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States | * |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.rights.uri | http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/us/ | * |
| dc.snmz | KT1906 | en_US |
| dc.subject | Erkeklik | en_US |
| dc.subject | Toplumsal cinsiyete dayalı stres | en_US |
| dc.subject | Cinsiyetçilik | en_US |
| dc.subject | Sistemi meşrulaştırma | en_US |
| dc.subject | Stresle baş etme | en_US |
| dc.subject | Masculinity | en_US |
| dc.subject | Gender stress | en_US |
| dc.subject | Sexism | en_US |
| dc.subject | System justification | en_US |
| dc.subject | Coping with stress | en_US |
| dc.title | Erkeklerde toplumsal cinsiyete dayalı stres, sistemin meşrulaştırılması ve cinsiyetçilik ilişkisinin incelenmesi | en_US |
| dc.title.alternative | Analysis of the relationship of gender stress, system justification and sexism in man | en_US |
| dc.type | Doctoral Thesis | en_US |
| dspace.entity.type | Publication |
