Çocukların hikayedeki dersi anlamasında zihin kuramı ve analojik düşünmenin yordayıcı etkisi: Açıklamanın aracı rolü
Küçük Resim Yok
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
T.C. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışmada, 4-6 yaş arası çocukların hikayedeki bir dersi anlama ve günlük hayattaki başka olaylara genelleyebilme becerilerinin altında yatabilecek olası bilişsel süreçler olan zihin kuramı ve analojik düşünme becerilerinin yordayıcı etkisi test edilip, aynı zamanda hikayedeki kilit yönlerle ilgili çocukların açıklama üretmesinin aracı rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 4-6 yaş (48-84 ay) arasında 47 Türk çocuk oluşturmaktadır. Çalışma iki çevrimiçi oturum halinde gerçekleşmiş olup ilk oturumda anlatılmak istenen bir mesajı olan iki farklı resimli hikaye ve sorulardan oluşmaktadır. Bu sorular; hikayenin ortasında ve sonunda yer alan birer tane açık uçlu soru, ana fikri anlamış olmayı ölçen bir açık uçlu soru, hikayedeki mesajı farklı içeriklerdeki durumlara transfer edebilmeyi ölçen iki çoktan seçmeli soru, tema seçimi sorusu ve günlük hayata genelleyebilmeyi ölçen bir açık uçlu sorudan oluşmaktadır. İkinci oturumda ise 15 madde, 9 kontrol sorusundan oluşan ve 9 alt boyuta sahip Zihin Kuramı Test Bataryası, 6 düşük ve 6 yüksek ilişki içeren analoji kurma görevi çocuklara verilmiştir. Çalışmanın sonuçlarına bakıldığında; nitelikli açıklamaların, hikayedeki ana fikri anlama, transfer edebilme ve doğru temayı seçme ile orta düzeyde ve pozitif yönde bir ilişkisi bulunmuştur. Zihin Kuramı başarı düzeyi beklenen şekilde alt boyutlara göre farklılık göstermiştir. Hiyerarşik regresyon analizi sonuçlarına göre, zihin kuramının hikayedeki mesajı anlama ve transfer edebilme becerisi üzerindeki yordayıcı etkisi anlamlı olup, bu etkide açıklama üretme tam aracı rol üstlenmektedir. Bu çalışma, açıklama üretmenin etkisini Türkiye örnekleminde bir replikasyonunu yaparak tutarlı sonuçlar vermiştir. Ayrıca bu becerilerde etkisi olabilecek bireysel farklılıkların incelenmesine olanak tanımıştır. Araştırmamız, açıklama ürettirme gibi çocukların hikayelerdeki soyut içerikleri anlamasını kolaylaştıracak farklı öğretim yollarının geliştirilmesi için yol gösterici bir nitelik taşımaktadır.
In this study, it was aimed to test the predictive effect of theory of mind and analogical reasoning skills, which are possible cognitive processes that may underlie the ability of children aged 4-6 years to understand a message given in stories and generalize them to other events in daily life, and also to examine the mediating role of children's producing explanations about key aspects in the story. The sample of the study consists of 47 Turkish children between the ages of 4-6 (48-84 months). The study took place in two online sessions and consists of two different illustrated stories and questions with a message to be told in the first session. These questions involve one open-ended question in the middle and at the end of the story, one open-ended question that measures understanding of the main idea, two multiple-choice vignette questions that measure the ability to transfer the message in the story to situations with different content, a theme selection question, and an open-ended question that measures generalizability to daily life situation. In the second session, the Theory of Mind Test Battery consisting of 15 items, 9 control questions and 9 sub-dimensions, and the task of making analogies with 6 low and 6 high relationships were given to the children. Our research which was carried out in line with Results showed that the ability to produce qualified explanations has a moderate and positive relationship with understanding the main idea in the story, transferring it and choosing the right theme. The level of success in Theory of Mind differed according to the sub-dimensions as expected. The regression analysis revealed that, the predictive effect of theory of mind and analogical thinking on the ability to understand and transfer the message in the story is significant, and producing explanations plays a mediator role in this effect. These findings replicated the effect of producing explanations previously observed. It also allowed the examination of individual differences that may have an impact on these skills. Our research is a guide for the development of different teaching methods that will facilitate children's understanding of the abstract content in the stories, such as producing explanations.
In this study, it was aimed to test the predictive effect of theory of mind and analogical reasoning skills, which are possible cognitive processes that may underlie the ability of children aged 4-6 years to understand a message given in stories and generalize them to other events in daily life, and also to examine the mediating role of children's producing explanations about key aspects in the story. The sample of the study consists of 47 Turkish children between the ages of 4-6 (48-84 months). The study took place in two online sessions and consists of two different illustrated stories and questions with a message to be told in the first session. These questions involve one open-ended question in the middle and at the end of the story, one open-ended question that measures understanding of the main idea, two multiple-choice vignette questions that measure the ability to transfer the message in the story to situations with different content, a theme selection question, and an open-ended question that measures generalizability to daily life situation. In the second session, the Theory of Mind Test Battery consisting of 15 items, 9 control questions and 9 sub-dimensions, and the task of making analogies with 6 low and 6 high relationships were given to the children. Our research which was carried out in line with Results showed that the ability to produce qualified explanations has a moderate and positive relationship with understanding the main idea in the story, transferring it and choosing the right theme. The level of success in Theory of Mind differed according to the sub-dimensions as expected. The regression analysis revealed that, the predictive effect of theory of mind and analogical thinking on the ability to understand and transfer the message in the story is significant, and producing explanations plays a mediator role in this effect. These findings replicated the effect of producing explanations previously observed. It also allowed the examination of individual differences that may have an impact on these skills. Our research is a guide for the development of different teaching methods that will facilitate children's understanding of the abstract content in the stories, such as producing explanations.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Açıklama, Zihin kuramı, Analojik düşünme, Hikaye anlama, Explanation, Theory of mind, Analogical reasoning, Story comprehension
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Meral, E. (2023). Çocukların hikayedeki dersi anlamasında zihin kuramı ve analojik düşünmenin yordayıcı etkisi: Açıklamanın aracı rolü / The predictive effect of theory of mind and analogical thinking on children’s understanding of the lesson in the story: The mediating role of explanation (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
