İstanbul Tatavla/Kurtuluş Semti’nin kültürel ve mimari kimlik değişimi
Yükleniyor...
Tarih
2019
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Maltepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
İstanbul ilinin Avrupa yakasında, tarihi 15.yüzyıla dayanan Kurtuluş Semti’nin mimari ve kültürel değişim açısından değerlendirilmesi tezin amacıdır. Kimlik ve kültür kavramları ile beraber semtin, mahallenin tanımı yapılmış ve kültürleme, kültürlenme, kültürleşme kavramları ile sosyal değişimi irdelenmiştir. Bir semtin kültürel ve mimari kimliğinin değişimini anlayabilmek için tarihi, nüfusu, nüfus yapısı, sokak ve cadde düzenleri, isimleri, dini yapıları, eğitim binaları, kamu binaları, işyerleri ve konut yapıları üzerinde çalışılmıştır. Semtte yaşayan halk ile söyleşiler yapılarak semtin onlar için ifade ettiği anlam, yerleşme geçmişleri ve halen semtte oturma nedenleri üzerinden sosyal değişimin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Tez, beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, tezin amacının genel kapsamı anlatılmış ve ele alınan kavramlar üzerinde durulmuştur. Kültürel ve mimari açıdan bir semtin değişimindeki elemanlar üzerinde durularak konuya yaklaşım anlatılmaktadır. Bununla beraber, çalışmanın amacı ile birlikte yapılan literatür araştırması, çeşitli kuruluşlar ve kişiler ile görüşme, bilgi, belge araştırılması ve yüz yüze görüşmeler şeklinde gerçekleşen çalışma yöntemi uygulanmıştır. Semtin, yüzyıllar içinde, genişlemesinin ve yoğunlaşmasının sonucunda kapladığı bölge bu tezin çalışma alanı olarak belirtilmiştir. İkinci bölümde, kimlik, kültürel kimlik, kentsel kimlik kavramları incelenmektedir. Kültürleme, kültürlenme ve kültürleşme kavramları üzerinden farklı halkların birbirleri ile iletişimi ve beraber yaşama oluşumları, düzenleri, yargıları, kriterleri araştırılmaktadır. Kültür ve mekan ilişkisi çerçevesinde bireylerin ve toplumun yaşam mekanı özellikleri ve değişimi ele alınmaktadır. Etnik köken, din ve dil özellikleri, toplum ve çevre değerleri, ekonomik yapı elemanları incelenerek mahalle kimliğini oluşturan faktörler irdelenmektedir. Üçüncü bölümde, semtin tarihi ve fiziksel dokusu anlatılmaktadır. Semt bölgesi, İstanbul fethedildikten sonra, Cenevizliler gibi, at yetiştirme yerleri ve otlakları olarak kullanılmıştır. Haliç kıyısındaki Kasımpaşa Semti’nin tersanelerinin gelişmesi ile başlayan süreçte yaşama alanı olarak seçilen bölge Kasımpaşa’ya bakan yamaçlarda yoğunlaşmıştır. Zaman içinde ulaşım imkanlarının artmasıyla kuzey ve doğu yönlerine doğru genişlemiştir. 1929 yılından sonra Tatavla adı Kurtuluş olarak değiştirilmiştir. Kurtuluş Semti’nin mimari özellikleri açıklanırken semtin kuruluşundan başlayarak ‘doğal’ oluşan daha sonra ‘grid’ sistem ile devam eden cadde ve sokak yerleşimleri, konutların düzenleri, bina türleri, ahşap, kârgir, betonarme olarak farklılıkları, dini yapıların, okulların ve kamu binalarının yerleri irdelenmiştir. Müstakil evler, apartmanlar ve gecekondular olmak üzere konut örüntülerinin özellikleri ve semtte yer aldığı bölgeler üzerine araştırma yapılmıştır. Dördüncü bölümde, semtin mimari, sosyal özellikleri ve değişimleri araştırılmıştır. Semtin kimliğinin oluşmasındaki etmenler incelenerek başlanmıştır. Rum tebaanın yerleşmesi, 19.yüzyılda, diğer tebaaların semte yerleşmeleri ile başlayan kozmopolit yaşam ve son yüzyılda yaşanan Rum tebaanın yurt dışına göçü ile azalan Rum nüfusa karşılık, ülke içindeki göçlerle şekillenen nüfus değişikliği irdelenmiştir. Mimari değişim açısından incelenen konutların değişimi, görsel olarak, fotoğraflar ile desteklenmiştir; Dr. Öğretim Üyesi Togan Tong’un 1990-1998 yılları arasında iki kez fotoğrafladığı az katlı kârgir konutların, 2018-2019 yıllarındaki mevcut durumlarını gösteren fotoğraflar ile karşılaştırma yapılmıştır. Beşinci bölümde, semt ve mahalle kültürlerinin önemi, farklı kültürlerden insanların aynı toplumun içinde olmasının getirdiği özellikler, benzerlikler, farklılıklar ve gittikçe artan nüfus ile beraber semtin kaldırabileceği mimari yoğunluk üzerine saptamalar ve değerlendirmeler yer almıştır.
The aim of the thesis is the evaluation of Kurtulus district of Istanbul province where the history of the district has been dated back to 15th Century, in architectural and cultural change perspective. The definition of the subject district and its neighborhoods together with their identity and cultural concepts were made and the social changes were under enculturation, cultivation and acculturation concepts were examined. History, population, demography, street layouts and names, religious, educational and public buildings, and residential buildings were searched in order to understand cultural and architectural identity change of the district. The persons who have been living in the district were interviewed over their perception of meaning of the subject district, history of their settlement and the reason of continuation of living there, to demonstrate the social change. The thesis consists of 5 chapters. The first chapter consists of explanation of the general aim of the thesis and the notions used. The elements effecting changes of a district are elaborated upon from a cultural and architectural perspective. Alongside this, a method consisting of literary, informational and documental research, interviews with various institutions and persons is used. The area of the district, which is a result of centuries of expansion and condensation, is chosen as the research topic of this thesis. In the second chapter, the concepts of identity, cultural identity and urban identity are put under examination. The communication and cohabitation formations, their habits, their attitudes and their judgement criteria are examined within the concepts of enculturation, acculturation and semi domestication. The living area properties and their change of individuals and society as a whole are discoursed within the frame of cultural and environmental connections. Ethnic origin, religion and language factors, social and environmental values, economic structural elements are examined. In the third chapter, the historical and physical texture of the district is explained. The area which was chosen as the living area in the process which started with the development of the shipyards of Kasımpaşa District on the shore of Haliç was concentrated on the slopes overlooking Kasımpaşa. With the increase of transportation facilities in time, it has expanded to the north and east. After 1929 Tatavla was renamed as Kurtuluş. While explaining the architectural features of the Kurtuluş District, street and street settlements that commenced as a 'natural' system and continues as a 'grid' system starting from the establishment of the district, the layout of the houses, the types of buildings, the differences in wood, masonry, reinforced concrete, places of religious buildings, schools and public buildings is examined. The properties of residential houses such as detached houses, apartments and squatters and the regions where the districts are located have been researched. In the fourth chapter, architectural and social characteristics and changes of the district were analysed. The cosmopolitan life that begun with the settlement of the Greek citizens, and the other foreigners during 19th century. The Greek population that has been declining in the last century with the Greek migration to abroad, and in return the population change shaped by migration within the country were examined. The change of the houses examined in terms of architectural change is supported visually by photographs; a comparison between the photographs of low-rise reinforced concrete residential buildings by faculty member Dr. Togan Tong’s which he took for the first time between 1990-1998 and the condition of the same buildings between 2018-2019 were made. In the fifth chapter, evaluations and reviews on the importance of district and neighborhood cultures, the characteristics, differences and similarities between people of different cultures, the architectural density a district can handle with the cumulative population can be found.
The aim of the thesis is the evaluation of Kurtulus district of Istanbul province where the history of the district has been dated back to 15th Century, in architectural and cultural change perspective. The definition of the subject district and its neighborhoods together with their identity and cultural concepts were made and the social changes were under enculturation, cultivation and acculturation concepts were examined. History, population, demography, street layouts and names, religious, educational and public buildings, and residential buildings were searched in order to understand cultural and architectural identity change of the district. The persons who have been living in the district were interviewed over their perception of meaning of the subject district, history of their settlement and the reason of continuation of living there, to demonstrate the social change. The thesis consists of 5 chapters. The first chapter consists of explanation of the general aim of the thesis and the notions used. The elements effecting changes of a district are elaborated upon from a cultural and architectural perspective. Alongside this, a method consisting of literary, informational and documental research, interviews with various institutions and persons is used. The area of the district, which is a result of centuries of expansion and condensation, is chosen as the research topic of this thesis. In the second chapter, the concepts of identity, cultural identity and urban identity are put under examination. The communication and cohabitation formations, their habits, their attitudes and their judgement criteria are examined within the concepts of enculturation, acculturation and semi domestication. The living area properties and their change of individuals and society as a whole are discoursed within the frame of cultural and environmental connections. Ethnic origin, religion and language factors, social and environmental values, economic structural elements are examined. In the third chapter, the historical and physical texture of the district is explained. The area which was chosen as the living area in the process which started with the development of the shipyards of Kasımpaşa District on the shore of Haliç was concentrated on the slopes overlooking Kasımpaşa. With the increase of transportation facilities in time, it has expanded to the north and east. After 1929 Tatavla was renamed as Kurtuluş. While explaining the architectural features of the Kurtuluş District, street and street settlements that commenced as a 'natural' system and continues as a 'grid' system starting from the establishment of the district, the layout of the houses, the types of buildings, the differences in wood, masonry, reinforced concrete, places of religious buildings, schools and public buildings is examined. The properties of residential houses such as detached houses, apartments and squatters and the regions where the districts are located have been researched. In the fourth chapter, architectural and social characteristics and changes of the district were analysed. The cosmopolitan life that begun with the settlement of the Greek citizens, and the other foreigners during 19th century. The Greek population that has been declining in the last century with the Greek migration to abroad, and in return the population change shaped by migration within the country were examined. The change of the houses examined in terms of architectural change is supported visually by photographs; a comparison between the photographs of low-rise reinforced concrete residential buildings by faculty member Dr. Togan Tong’s which he took for the first time between 1990-1998 and the condition of the same buildings between 2018-2019 were made. In the fifth chapter, evaluations and reviews on the importance of district and neighborhood cultures, the characteristics, differences and similarities between people of different cultures, the architectural density a district can handle with the cumulative population can be found.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kurtuluş Semti, Tatavla, Mahalle, Kültür, Kültürel değişim, Mimari değişim, Kurtuluş District, District, Culture, Cultural change, Architectural change
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Avkovan, E.N. (2019). İstanbul Tatavla/Kurtuluş Semti’nin kültürel ve mimari kimlik değişimi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
