Tarihsel süreçte anıtsal yapı ve çevrelerinin değişim ve dönüşümü: Gaziantep Camileri
Yükleniyor...
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
T.C. Maltepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Gaziantep tarihi kent merkezi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin güneyinde, tarih boyunca sınır kenti olması ve ticari güzergâhlar üzerinde bulunması sebebiyle birçok sosyo-kültürel değerlere sahip, kent tarihinde mimari gelişimin nedenlerinin araştırılabilmesine imkân veren, önemli bir merkezdir. Gaziantep kenti özelinde camilerin kent dokusuyla ve mekânsal oluşumlarla karşılıklı etkileşimleri ve bu yapıların çevresiyle birlikte günümüze kadar geçirdiği değişimler, onarım ve restorasyon uygulamaları incelenmiştir. Dini yapıların kentsel mekân olgusunun gelişimine etkisi ya da kentsel mekânsal oluşumların dini yapıların mimari oluşumlarına katkısı göz önünde bulundurularak, bu yapıların tarihi kent merkezlerinde bugünkü kullanımlarıyla korunabilmeleri önemlidir. Çalışmada Gaziantep’te yer alan 12. yüzyıl ile 19. yüzyıl arasında inşa edilmiş camilerin kent içindeki konumları, yapım teknikleri, malzemeleri, günümüze kadar gelen süreçte geçirdiği onarımlar, değişimler ve çevreleriyle birlikte korunma sorunları ile ilgili verileri saptanarak yapım tipolojisini ortaya koyan bir araştırma sistematiği geliştirilmiştir. Bu bağlamda 11 adet cami ayrıntılı olarak incelenmiştir. Osmanlı arşivlerinde bulunan yazılı ve görsel kaynaklar araştırılmış, dönemlere ilişkin haritalar, 19. yüzyıldan itibaren farklı tarihlerde çekilmiş fotoğraf ve hava fotoğrafları gibi belgelerle tek yapı ölçeğinde camiler ve yakın çevrelerinin değişmişlikleri analiz edilmiştir. Komşu kentlerdeki camilerin, Gaziantep camileri ile olan mimari benzerliklerinin çözümlenmesi amacıyla, konum, plan ve mimari detaylar bağlamında tipolojik araştırması yapılmıştır.
Gaziantep historical city center is an important center in the south of the Southeastern Anatolia Region, which has many socio-cultural values due to its being a border city throughout history and being on commercial routes, and allowing the reasons for architectural development in the history of the city to be investigated. In the city of Gaziantep, the interaction of mosques with the urban texture and spatial formations, and the changes that these structures have undergone with their surroundings, repair and restoration practices have been examined. Considering the effect of religious buildings on the development of urban space phenomenon or the contribution of urban spatial formations to the architectural formation of religious buildings, it is important that these structures can be preserved in their current use in historical city centers. In the study, a research systematic that reveals the construction typology of the mosques built between the 12th and 19th centuries in Gaziantep by determining their location in the city, construction techniques, materials, repairs, changes and preservation problems with their environment has been developed. In this context, 11 mosques were examined in detail. Written and visual sources in the Ottoman archives were researched, and the changes in mosques and their immediate surroundings were analysed at the scale of a single building, with documents such as maps of periods, photographs taken at different dates from the 19th century, and aerial photographs. In order to analyse the architectural similarities of the mosques in the neighbouring cities with the Gaziantep mosques, a typological research was carried out in the context of location, plan and architectural details.
Gaziantep historical city center is an important center in the south of the Southeastern Anatolia Region, which has many socio-cultural values due to its being a border city throughout history and being on commercial routes, and allowing the reasons for architectural development in the history of the city to be investigated. In the city of Gaziantep, the interaction of mosques with the urban texture and spatial formations, and the changes that these structures have undergone with their surroundings, repair and restoration practices have been examined. Considering the effect of religious buildings on the development of urban space phenomenon or the contribution of urban spatial formations to the architectural formation of religious buildings, it is important that these structures can be preserved in their current use in historical city centers. In the study, a research systematic that reveals the construction typology of the mosques built between the 12th and 19th centuries in Gaziantep by determining their location in the city, construction techniques, materials, repairs, changes and preservation problems with their environment has been developed. In this context, 11 mosques were examined in detail. Written and visual sources in the Ottoman archives were researched, and the changes in mosques and their immediate surroundings were analysed at the scale of a single building, with documents such as maps of periods, photographs taken at different dates from the 19th century, and aerial photographs. In order to analyse the architectural similarities of the mosques in the neighbouring cities with the Gaziantep mosques, a typological research was carried out in the context of location, plan and architectural details.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Gaziantep, Cami, Tipoloji, Kentsel koruma, Gaziantep, Mosque, Typology, Urban conservation
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Ataş, Z. (2023). Tarihsel süreçte anıtsal yapı ve çevrelerinin değişim ve dönüşümü: Gaziantep Camileri / Change and transformation of monumental buildings and their environments in the historical period: Gaziantep mosques. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
