Cepheden mektup bekleyen ülke: Kore Savaşı'nın toplumsal etkileri

Kore Savaşı, Türkiye’de üzerine çok az araştırma yapılmış konulardan biridir. Bugüne kadar askeri tarih araştırmaları dışında çok fazla ilgi çekmemiş olan savaşın diğer yönleri ile birlikte toplumsal etkisi de bakir bir alan olarak kalmıştır. Halbuki, toplumsal boyutu dikkate alan araştırmaların azlığı ile Kore Savaşı’nın “unutulan savaş” olarak adlandırılması ve toplumsal bellekte çok derin bir iz bırakmadan geçip gitmesi birbirleriyle ilişkilidir. Kore Savaşı’nın diğer ülkelerde hatırlanma biçimine bakıldığında, örneğin ABD’de –Türkiye’den farklı olarak– toplumsal ve kurumsal etkileri daha görünürdür. Savaş, Çin Devrimi ile birlikte ABD içinde Soğuk Savaş’ın korku atmosferinin yaratılması için kullanılan iki önemli dış gelişmeden biri olmuştur. Bu konudaki önemli çalışmasında Ron Robin, The Making of the Cold War Enemy başlıklı başarılı araştırmasında Kore Savaşı’nın özellikle Uzakdoğulular hakkındaki toplumsal algıyı nasıl dönüştürdüğünü, savaşın Soğuk Savaş’ın korku atmosferini yaratmak için nasıl işlevselleştirildiğini ve ordunun öncülüğünde psikolojik savaş tekniklerinin geliştirilmesi için nasıl kullanıldığını ayrıntılarıyla analiz etmektedir.1 Öte yandan, popüler kültür de savaşın izlerini yansıtmaktadır.2 Daha sonraki Vietnam Savaşı’nın ABD siyasi ve toplumsal hayatında yarattığı sarsıntı kadar olmasa da, Türkiye ile kıyaslandığında, bıraktığı izlerin daha derin olduğu söylenebilir. Türkiye’de ise, Kore Savaşı sürerken ve savaşın ardından yapılan tartışmalar daha ziyade Türkiye’den giden birliğin cephede yaşadığı sorunlar ya da kaydettiği başarılar üzerinedir. Diğer bir deyişle savaş daha çok askerî yönüyle ilgi çekmiştir. Bu tür askerî değerlendirmelere ek olarak, Türkiye’nin NATO’ya kabul edilmesine giden yolu açması, yani Türkiye’nin Soğuk Savaş’ın “Hür Dünya” cephesine katılması bağlamında ele alınmıştır. Bu nedenle NATO’ya giriş konusundaki yazının değinip geçtiği konulardan biridir.