Görsel ipuçlarının sigara ile ilgili aranma davranışına etkisi: davranışsal aktivasyon/inhibisyon sistemlerinin rolü

Basit Öğe Kaydı
dc.authorid0000-0002-0122-4888en_US
dc.authorid0000-0002-5955-5030en_US
dc.contributor.authorÇıtak, Osman Fatih
dc.contributor.editorGözükara, Ebru
dc.date.accessioned2024-07-12T20:56:47Z
dc.date.available2024-07-12T20:56:47Z
dc.date.issued2021en_US
dc.departmentMaltepe Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesien_US
dc.description.abstractSon dönemde yapılan araştırmalar, çağrışımsal ipuçlarının sigara aranma davranışı üzerinde ne dereceye kadar etkili olduğuna ve bu etkiyi farklılaştıran bireysel faktörlere odaklanmıştır (Özdemir, 2018; Saladin ve ark., 2012; Tong ve ark., 2007). Bu bağlamda, çağrışımsal uyaranlar karşısında davranışsal yanıtlarımızı yöneten nörobiyolojik sistemler olarak ileri sürülen davranışsal aktivasyon sistemi (DAS) ve davranışsal inhibisyon sistemi (DİS)’nin ipucunun tetiklediği aranma tepkilerindeki bireysel farklılıklardan sorumlu olabileceği ileri sürülebilir (Franken, 2002; Lovett ve ark., 2015). Bununla birlikte, literatürde sigara kullanıcılarıyla ilgili söz konusu ilişkiyi ortaya koyabilecek yeteri çalışma bulunmamaktadır. Bu araştırmada, sigarayla ilişkili video ipuçlarının sigara içme istekliliği üzerindeki etkisi DİS/DAS’a bağlı motivasyonel kişilik özellikleri açısından incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini, halen sigara kullanmakta olan 72 üniversite öğrencisi (40 kadın) oluşturmuştur. Katılımcıların yaş aralığı 18-34 (Ort=22,01; Ss=2.91)’dir. Tüm katılımcılar, sigarayla ilişkili olan (ipucu) ve olmayan (nötr) iki video izlemiştir. Katılımcıların nikotin bağımlılık düzeyleri, Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi (FNBT) aracılığıyla ölçülmüştür. Tüm katılımcılar, DİS/DAS Ölçeğini doldurmuşlardır. Katılımcıların sigara içme istekliliği düzeyleri, sunulan her video öncesi ve sonrasında ölçülüp, video sunumuna bağlı ortaya çıkan aranma düzeyleri hesaplanmıştır. Araştırmanın sonuçları, sigarayla ilişkili görsel ipuçlarının, öznel değerlendirme yoluyla ölçülen sigara içme istekliliğini artırdığını ortaya koymuştur. Önemli diğer bir bulgu, DAS dürtü boyutundan yüksek puan alan katılımcıların, düşük puan alan katılımcılara kıyasla, görsel ipuçları sonrasında daha yüksek düzeyde sigara içme istekliliği göstermiş olmasıdır. Buna karşın, DAS’ın diğer alt boyutları, toplam puan ve DİS açısından, gruplar arasında sigara içme istekliliği farkı gözlenmemiştir. Bu bağlamda, sigara kullanıcılarının DAS dürtü düzeyleri ile aranma davranışları arasındaki saptanan ilişki, önceki çalışmaların bulgularıyla kısmen tutarlılık arz etmektedir.en_US
dc.description.abstractRecent research has focused on the degree to which associative cues trigger nicotine craving, and the parameters about individuality which moderate the relation between these cues and the level of nicotine craving (Özdemir, 2018; Saladin et al., 2012; Tong et al., 2007). In this respect, behavioral inhibition/activation systems (BIS/BAS), postulated as the managing biological system for the behavioral responses for associative cues, is proposed to be responsible for individual differences on craving response differentiation which are triggered by the cues (Franken, 2002; Lovett et al., 2015). However, the existing data regarding the role of this factor among smokers is insufficient. In this study, we aimed to explore how the effect of smoking-related visual cues on the urge of smoking differs in terms of individual differences in Behavioral Activation System (BAS) and Behavioral Inhibition System (BIS). For this purpose, we recruited a total of 72 current smokers (female 55.6%) aged 22.01 years (SD=2.91, range=18-34 years). The participants watched videos with (cue) and without (neutral) images related to smoking. Prior studies had confirmed the effectiveness of these videos (Özdemir, 2018; Tong et al., 2007). A combination of standardized questionnaires [Behavioral Inhibition System-Behavioral Approach System (BIS-BAS), Fagerstrom Test for Nicotine Dependence (FTND), Urge to Smoking Questionnaire] were used to measure psychological variables and smoking-related characteristics of the participants. The results of the study revealed that smoking-related visual cues significantly increased the urge to smoke, which was measured through self-report (pretest and posttest). Crucially, we observed that for the participants with high BAS drive level, the urge to smoking increased significanlty more compared to those with low BAS drive level in the presence of smoking-related cues. In contrast, we observed no significant difference between the other BAS subscales and BIS scores in terms of cue-induced urge to smoking. Consistent with previous findings, our research provided further evidence for the association between individuals’ BAS drive and their sensitivity to the reward cues.en_US
dc.identifier.citationÇıtak, O.F. ve Özdemir, B. (2021). Görsel ipuçlarının sigara ile ilgili aranma davranışına etkisi: davranışsal aktivasyon/inhibisyon sistemlerinin rolü / The effect of the visual cues on smoking craving: the role of behavioral activation/inhibition systems. Gözükara, E. (Ed.) XIII. International Congress On Social Sciences, China To Adriatic içinde (ss. 279-288.) Ankara: İKSAD.en_US
dc.identifier.endpage288en_US
dc.identifier.isbn978-605-70611-3-3
dc.identifier.startpage279en_US
dc.identifier.urihttps://www.icssca.org/kongre-ki-taplari
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12415/3028
dc.institutionauthorÖzdemir, Barış
dc.language.isotren_US
dc.publisherİktisadi Kalkınma ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsüen_US
dc.relation.ispartofXIII. International Congress On Social Sciences, China To Adriaticen_US
dc.relation.publicationcategoryUluslararası Konferans Öğesien_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.snmzKY08678
dc.subjectDavranışsal Aktivasyon Sistemien_US
dc.subjectDavranışsal İnhibisyon Sistemien_US
dc.subjectSigara İçme İstekliliğien_US
dc.subjectAranmaen_US
dc.subjectİpucu Etkisien_US
dc.subjectBehavioral Activation Systemen_US
dc.subjectBehavioral Inhibition Systemen_US
dc.subjectUrge to Smokeen_US
dc.subjectCravingen_US
dc.subjectCue Reactivityen_US
dc.titleGörsel ipuçlarının sigara ile ilgili aranma davranışına etkisi: davranışsal aktivasyon/inhibisyon sistemlerinin rolüen_US
dc.title.alternativeThe effect of the visual cues on smoking craving: the role of behavioral activation/inhibition systemsen_US
dc.typeConference Object
dspace.entity.typePublication

Dosyalar

Koleksiyon

İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Koleksiyonu