Konargöçer toplulukların mirası ve iklim değişikliği ilişkisi: Sarıkeçili yörükleri örneği
Yükleniyor...
Tarih
2024
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
T.C.Maltepe Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yerel toplulukların yaşam pratikleri, iklimle ve çevreyle sağladıkları uyum, toplulukların sahip oldukları kadim kültürlerinin günümüze kadar ulaşmasını sağlamıştır. Orta Toroslarda yaşamını sürdüren yerel topluluklardan konargöçerlerin kültür ve yaşayış biçimi iklimle doğrudan ilişkilidir. Konargöçer topluluklar yaşamlarını hareket halinde sürdürmesi sebebiyle iklim krizinden doğrudan etkilenir. Türkiye coğrafyasında önemli bir yer olan Orta Toroslarda yaşayan konargöçer topluluklardan Sarıkeçili Yörükleri iklim değişikliğinden etkilenmektedir. Bu çalışma Sarıkeçili Yörüklerinin sahip olduğu somut ve somut olmayan kültürel mirası ve söz konusu yerel topluluğun iklim değişikliği ile olan hassas ilişkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Sarıkeçililer yazları Orta Toroslarda, kışları Torosların güneyinde, Akdeniz'in sahil bölgesinde yaşamını sürdüren konargöçer bir topluluktur. Barınma, geçim ve günlük yaşam pratikleri hayvancılık ile şekillenen Sarıkeçili Yörükleri kış mevsiminde "kışlak" adı verdikleri yurtlarında yaşarken, yaz mevsiminde "yayla"ya göç etmektedir. Yürüklerin somut olmayan mirası olan göç, temel geçim kaynakları olan keçilerine uygun iklimsel koşulları sağlamak için yapılır. Göç sürdükçe, Yürüklerin sahip oldukları geleneksel yapım tekniği, geleneksel ekolojik bilgi korunmakta ve geleceğe taşınmaktadır. Sarıkeçililer kış mevsiminde orman içlerinde, yaz mevsiminde meralarda, çadırda yaşamaktadır. Mevsimsel gerçekleştirdikleri göç sırasında Sarıkeçili Yörükleri 'konalga' adı verilen konaklarda geçici olarak barınarak kilometrelerce yol kat etmektedir. Somut kültür mirası olan 'kara çadır', barınma mekânlarını oluştururken göç sırasında taşınabilir olarak üretilmiştir. Çalışmada on Sarıkeçili aile ile yarı-yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Görüşmelerde Sarıkeçililerin yaşama pratikleri, miras, iklim ile ilişki, geçim kaynakları, tarihsel arka plan, sosyalleşme etkinlikleri, sosyoekonomik yapı, mülkiyet, doğa bilgisi, geleneksel yapım tekniği gibi temel alanlara dair derinlemesine bilgilere ulaşmak adına sorular yöneltilmiş olup, görüşmeler kamera kaydına alınmıştır. Bu görüşmeler yazıya dökülmüş ve yorumlanmıştır. Sarıkeçili Yörüklerinin kültürü ve somut olmayan kültürel mirası belgelenmiştir. Orta Toroslar bölgesini ve Sarıkeçili Yörüklerinin kültürünü anlamak, yerleşik ve taşınabilir mimari mirasını belgelemek amacıyla görüşmelerden elde edilen bilgiler ışığında kırk beş gün süreli saha çalışması yapılmıştır. Bölgedeki mimari miras, konalgalar ve göç rotaları konumsal olarak CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) ortamında sayısallaştırılmıştır. Kara çadır, çatkı, ağıl, kuzluk (sütlük), sağım yeri, makam, dolap, dam, arılık gibi mimari miras unsurları fotoğrafla belgelenmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Somut ve Somut Olmayan Miras, Konargöçer Topluluklar, İklim Değişikliği, Geleneksel Bilgi, Sarıkeçili Yörükleri
Kaynak
Lisansüstü Araştırmalar Sempozyumu I Bildiri Özetleri E-Kitabı
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Büyükgüner Sönmez, G., Kishali, E. ve Kuban Orcan, N. (2024). Konargöçer toplulukların mirası ve iklim değişikliği ilişkisi: Sarıkeçili yörükleri örneği, Lisansüstü Araştırmalar Sempozyumu I Bildiri Özetleri E-Kitabı, Edgü, Erincik ve Özgüven, Yekta (ed.), T.C. Maltepe Üniversitesi, s.32.
