Psikiyatrik tanı alan bireylerle psikiyatrik tanı almayan bireylerin bilişsel şemalarının, bilişsel kaçınmalarının ve bilişsel çarpıtmalarının karşılaştırılması / Comparison of cognitive schemas, cognitive avoidances, cognitive distortions of individuals with psychiatric diagnosis and individuals without psychiatric diagnosis

Basit Öğe Kaydı
dc.authorid0009-0002-8373-0780
dc.contributor.advisorGüler, Kahraman
dc.contributor.authorŞahin, Hayrettin
dc.date.accessioned2024-12-13T13:59:16Z
dc.date.available2024-12-13T13:59:16Z
dc.date.issued2024
dc.date.submitted2024
dc.departmentEnstitüler, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalı
dc.descriptionTam Metin / Full Text
dc.description.abstractBu araştırma Psikiyatrik tanı alan bireylerle psikiyatrik tanı almayan bireylerin bilişsel şemalarının, bilişsel kaçınmalarının ve bilişsel çarpıtmalarının karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini 18-60 yaş aralığındaki 164 katılımcı oluşturmaktadır. Bu çalışmada “Karşılaştırmalı ilişkisel tarama modeli” kullanılmıştır. Katılımcılara Sosyo-demografik Bilgi Formu, Kısa Semptom Envanteri(KSE), Young Şema Ölçeği-Kısa Formu (YŞÖ, Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeği(BÇÖ) ve Bilişsel Kaçınma Ölçeği (BKÖ) uygulanmıştır. Bu çalışmada, uygulanan istatistiksel analizlerin tamamı IBM SPSS 27 ile yapılmıştır. Tanısı olan ve olmayan gruplara göre karşılaştırılması amacıyla Bağımsız Gruplar t-testi, tanısı olan grupta psikolojik sorunlara göre karşılaştırılması amacıyla ANOVA testinin varsayımlarının karşılanmadığı için Kruskal Wallis-H kullanılmıştır. Tüm bu istatistiksel analizler %95 güven aralığı içerisinde gerçekleştirilmiş olup, anlamlılık düzeyi olarakta p < .05 olarak kabul edilmiştir. Psikiyatrik tanı alan ve Psikiyatrik almayan katılımcıların Kısa Semptom Envanteri toplamında, anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite alt faktörlerinden aldıkları puanların arasında istatistiksel olarak anlamlı farkların olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Tanı alan katılımcıların Kısa Semptom Envanteri toplamında, anksiyete, depresyon, olumsuz benlik, somatizasyon ve hostilite alt faktörlerinden aldıkları puanların tanı almayan katılımcılara göre anlamlı düzeyde yüksek bulunması çalışmanın amacına uygun bir sonuçtur. Psikiyatrik tanı alan ve almayan katılımcıların Young Şema Ölçeğinde bulunan duygusal yoksunluk, başarısızlık, karamsarlık, sosyal izolasyon/güvensizlik, duyguları bastırma, onay arayıcılık, iç içe geçme/bağımlılık, ayrıcalıklılık / yetersiz özdenetim, kendini feda, terk edilme, cezalandırma, kusurluluk, tehditler karşısında dayanıksızlık ve yüksek standartlar faktörlerinden aldıkları puanların arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı düzeyde olduğu görülmüştür. Psikiyatrik tanı alan ve almayan katılımcıların Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinde yer alan zihin okuma, felaketleştirme, iki uçlu biçimde düşünme, duygudan sonuca ulaşma, etiketleme, zihinsel filtreleme, kişiselleştirme, zorunluluk ifadeleri ve olumluyu azımsama veya yok sayma faktörlerinden aldıkları puanların arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. Tanı alan katılımcılar Bilişsel Çarpıtmalar Ölçeğinde yer alan zihin okuma, felaketleştirme, iki uçlu biçimde düşünme, duygudan sonuca ulaşma, etiketleme, zihinsel filtreleme, kişiselleştirme, zorunluluk ifadeleri ve olumluyu azımsama veya yok sayma faktörlerinden tanı almayanlara göre daha yüksek puan aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Psikiyatrik tanı alan ve tanı almayan katılımcıların Bilişsel Kaçınma Ölçeği toplamından ve ölçekteki düşünceleri değiştirme, imgelerin düşünceye dönüştürülmesi, oyalanma, tehdit edici uyaranlardan kaçınma, düşüncelerin bastırılması faktörlerinden aldıkları puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Psikiyatrik tanı alan bireylerin bu ölçeklerden aldıkları puanlar karşılaştırıldığında tanı alan bireylerin toplam puanları arasında bir fark olmadığı tespit edilmiştir. Sadece felaketleştirme, iki uçlu düşünme, aşırı genelleme, kişiselleştirme alt ölçeklerinden alınan puanlar arasında fark olduğu görülmüştür. Bu araştırmanın psikolojik sorunların çözümüne, bu alanda yapılacak klinik çalışmalara bütüncül bir yaklaşım kazandıracağı düşünülmektedir.
dc.description.abstractThis study aims to compare the cognitive schemas, cognitive avoidances, and cognitive distortions of individuals with psychiatric diagnoses and those without. The sample consists of 164 participants aged 18-60. A "comparative relational scanning model" was used in this study. Participants completed the Socio-demographic Information Form, Brief Symptom Inventory (BSI), Young Schema Questionnaire-Short Form (YSQ-SF), Cognitive Distortions Scale (CDS), and Cognitive Avoidance Questionnaire (CAQ). All statistical analyses in this study were conducted using IBM SPSS 27. To compare the groups with and without diagnoses, the Independent Groups t-test was used, while the Kruskal Wallis-H test was employed for comparisons within the diagnosed group, as the ANOVA test assumptions were not met. All these statistical analyses were performed within a 95% confidence interval, with a significance level of p < .05. The results showed significant differences between the scores of participants with and without psychiatric diagnoses on the Brief Symptom Inventory total and its sub-factors of anxiety, depression, negative self, somatization, and hostility. Participants with diagnoses scored significantly higher on these sub-factors compared to those without diagnoses, aligning with the study's purpose. Significant differences were also found in the scores of the Young Schema Questionnaire's sub-factors, including emotional deprivation, failure, pessimism, social isolation/insecurity, suppression of emotions, approval-seeking, enmeshment/dependency, entitlement/insufficient self-control, self-sacrifice, abandonment, punitiveness, defectiveness, vulnerability to harm, and high standards between participants with and without psychiatric diagnoses. Furthermore, significant differences were observed in the scores of the Cognitive Distortions Scale sub-factors, such as mind reading, catastrophizing, dichotomous thinking, emotional reasoning, labeling, mental filtering, personalization, should statements, and minimizing or disqualifying the positive. Participants with diagnoses scored higher on these sub-factors compared to those without. Similarly, significant differences were found in the Cognitive Avoidance Questionnaire total and its sub-factors, including thought substitution, turning images into thoughts, distraction, avoidance of threatening stimuli, and suppression of thoughts, between participants with and without psychiatric diagnoses. No significant differences were found in the total scores of participants with psychiatric diagnoses on these scales. However, differences were observed in the sub-factors of catastrophizing, dichotomous thinking, overgeneralization, and personalization. This research is expected to provide a holistic approach to the resolution of psychological issues and contribute to clinical studies in this field.
dc.identifier.citationŞahin, H. (2024). Psikiyatrik tanı alan bireylerle psikiyatrik tanı almayan bireylerin bilişsel şemalarının, bilişsel kaçınmalarının ve bilişsel çarpıtmalarının karşılaştırılması / Comparison of cognitive schemas, cognitive avoidances, cognitive distortions of individuals with psychiatric diagnosis and individuals without psychiatric diagnosis. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
dc.identifier.urihttps://hdl.handle.net/20.500.12415/13022
dc.language.isotr
dc.publisherMaltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
dc.relation.publicationcategoryTez
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subjectBilişsel şema
dc.subjectBilişsel çarpıtma
dc.subjectBilişsel kaçınma
dc.subjectDepresyon
dc.subjectPanik bozukluk
dc.subjectAnksiyete bozukluğu
dc.subjectObsesif kompülsif bozukluk
dc.subjectCognitive schema
dc.subjectCognitive distortion
dc.subjectCognitive avoidance
dc.subjectDepression
dc.subjectPanic disorder
dc.subjectAnxiety disorder
dc.subjectObsessive-compulsive disorder
dc.titlePsikiyatrik tanı alan bireylerle psikiyatrik tanı almayan bireylerin bilişsel şemalarının, bilişsel kaçınmalarının ve bilişsel çarpıtmalarının karşılaştırılması / Comparison of cognitive schemas, cognitive avoidances, cognitive distortions of individuals with psychiatric diagnosis and individuals without psychiatric diagnosis
dc.title.alternativeComparison of cognitive schemas, cognitive avoidances, cognitive distortions of individuals with psychiatric diagnosis and individuals without psychiatric diagnosis
dc.typeMaster Thesis
dspace.entity.typePublication

Dosyalar

Orijinal paket
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim
İsim:
Hayrettin_Şahin_Psikiyatrik_Tanı_Alan.pdf
Boyut:
1.47 MB
Biçim:
Adobe Portable Document Format
İndir
Lisans paketi
Listeleniyor 1 - 1 / 1
Küçük Resim Yok
İsim:
license.txt
Boyut:
1.17 KB
Biçim:
Item-specific license agreed to upon submission
Açıklama:
İndir

Koleksiyon

Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Tez Koleksiyonu