Kant tarihüstü mü?

Akıllı ve bilge olmak için hiçbir zaman geç kalınmış değildir; ama kavrayış geç edinilince, onu harekete geçirmek zordur. Kant labirentine girmeden felsefe yapmanın olanaksızlığını herkes bilir. Söz konusu labirentin kimi bölgeleri daha geniş yollardan, kimileri ise daha dar yollardan oluşmuştur. Özellikle üç eleştiri metni, sıkı dokusuyla bu ileri sürüşün en sağlam tutamak noktalarıdır. Eleştirel söylemin en büyük temsilcisi olan Kant, döneminde, "meydan okuyan", "kışkırtan" tutumunun karşılığını, acımasız ve çoğu da psikolojik nitelikli eleştirilerle, fazlasıyla almıştır. Sorduğu sorularla felsefe tarihini adeta özetleyen Kant, eleştiri döneminin tüm yapıtlarında hem felsefenin (: birinci anlamında felsefe tarihinin) hem de felsefe tarihinin (: ikinci anlamındaki felsefe tarihinin) söylemsel özelliklerine dikkati çeker ve bu tutumuyla, felsfenin bir bakıma değişmez çerçevesinin, çatısının vazgeçilmez temsilcisi olur...