Bizans döneminde Karadeniz bölgesi kamusal gösteri yapılarındaki işlev değişimi
Yükleniyor...
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
T.C.Maltepe Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Roma İmparatorluğu'nun MS 4. ve 15. yüzyıl arasındaki dönemi, 16. yüzyıldan itibaren yaygınlaşarak Bizans İmparatorluğu olarak adlandırılmaktadır. Bu ayrımın yapılmasının nedeni MS 3. yüzyıl krizi ile başlayan süreçte İmparatorluğun ikiye bölünmesi, ardından batı kısmının yıkılarak doğu kısmının ayakta kalması ve siyasi, ekonomik ve sosyokültürel bir dönüşüm yaşaması ile açıklanır. Antik kültürün ortadan kalkmasıyla sonlanan bu dönüşümün izleri İmparatorluğun tüm eyaletlerinde farklılıklar göstererek gözlemlenir.
Bu çalışmada, Geç Antik Çağ'dan itibaren Roma İmparatorluğu'ndaki toplumsal ve kültürel değişimin bir yapı türü üzerinden incelenmesi amaçlanmıştır. Antik Yunan ve ardından Roma'da kamusal alan kullanımının kent yaşamındaki önemi göz önüne alınarak belirlenen yapı tipindeki işlev değişimi ya da kaybı dönemin toplumsal yapısına dair de fikir verici olacaktır. İnceleme konusu olarak antik kent imgesine dair başlıca yapı tiplerinden olan tiyatro ve benzer işlevdeki kamusal gösteri amaçlı yapılar seçilmiştir. İnceleme konusunun bölgesel sınırlarını ise günümüz Karadeniz Bölgesi içinde kalan Roma dönemi yerleşimleri oluşturmaktadır. Bölgede yapılan araştırma ve kazılara ait raporlar incelenerek güncel verilere ulaşmak amaçlanmıştır. Mimari kalıntıların yetersizliğinde antik kaynaklar, yazıtlar, sikkeler ve gladyatör mezar stelleri yerleşimde düzenlenen kamusal gösterilere dair veri olarak dikkate alınmıştır. Batıdan doğuya doğru gidildikçe inceleme konusuyla ilgili arkeolojik, epigrafik ve nümizmatik verilere ulaşılamaması nedeniyle özellikle Batı ve Orta Karadeniz Bölgesi'ndeki yerleşimler ele alınmıştır. Yapıların son kullanım evrelerine dair arkeolojik veriye ulaşılabilenler Prusias ad Hypium (Düzce, Konuralp), Tios/Tieion (Zonguldak, Filyos) ve Pompeiopolis (Kastamonu, Taşköprü) tiyatrolarıdır. Claudiopolis (Bolu) ve Hadrianopolis'te (Karabük, Eskipazar) tiyatroya ait olduğu düşünülen kalıntıların yakın dönemdeki kazılar sonucu farklı işlevde yapılar olduğu anlaşılmıştır. Amastris'te (Amasra) henüz kazı çalışmaları yapılmadığı için elimizdeki veriler mevcut tiyatro kalıntıları ile sınırlıdır. Geçtiğimiz yıllarda başlayan Zela (Zile) kazı çalışmalarının devamı ile son dönem kullanımına dair veriye ulaşılabileceği düşünülmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Bizans Dönemi, Karadeniz Bölgesi, Tiyatro, Kullanım Evreleri
Kaynak
Lisansüstü Araştırmalar Sempozyumu I Bildiri Özetleri E-Kitabı
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Ağabeyoğlu, B. ve Urfalıoğlu, N. (2024). Bizans döneminde Karadeniz bölgesi kamusal gösteri yapılarındaki işlev değişimi, Lisansüstü Araştırmalar Sempozyumu I Bildiri Özetleri E-Kitabı, Edgü, Erincik ve Özgüven, Yekta (ed.), T.C. Maltepe Üniversitesi, s.8.
