İstanbul’da dönüşüm örneği: Fikirtepe mahallesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Maltepe Üniversitesi Yayınları
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Sanayi Devrimi ve İkinci Dünya Savaşı’nın ardından kırdan kente göç artmış, bu nedenle birçok kentte, kırdan göçen alt gelir grubunun konut ihtiyacı doğmuştur. Yoğun nüfus akımının olduğu kent alanlarının; içerisinde bulunan kültürel değerler ile çevresinde bulunan doğal alanlar, bu ihtiyaç doğrultusunda tahrip veya yok edilmiştir. Küreselleşme ve neoliberal politikaların gelişmesi ile ise, alt gelir grubunun yerleştiği, kültürel ve doğal değerleri tahrip olmuş bu alanların; dönüştürülmesi, yenilenmesi, canlandırılması ve sağlıklaştırılması gibi yaklaşımlar gündeme gelmiştir. Bu kapsamda, Türkiye’nin İstanbul kentinde bulunan Fikirtepe Mahallesi ve çevresinin değişim süreci bu yazıda değerlendirilmiştir. Türkiye’de, 1940’ların ortasında başlayıp 1960’ların sonuna kadar olan süreçte, kentlerde gelişen sanayinin çektiği nüfusun barınma ihtiyacı “gecekondu” ile çözülmüştür. Genellikle devlet arazisine, alt gelir grubu tarafından yapılan gecekondu alanları, ihtiyaç doğrultusunda gelişmiştir. Tek gece gibi kısa bir sürede yapılan bir veya iki odalı sağlıksız yapıların olduğu, altyapı ve sosyal donatıların bulunmadığı yaşam alanları ilk başta kaçak olarak gelişmişlerdir. 1960lar sonrası, taşıt sahipliliğinin artması ile üst gelir grubu kentin çeperine doğru yerleşmeyi tercih etmesi ve sanayi alanlarının kent dışına alınması kararları ile birlikte kent merkezleri boşalmıştır. Böylece, 1970’lerden 1990’lara kadar, gecekondular kentlerde kalıcı hale gelmiştir. Gecekondulular, kentin; sosyal platformunda dezavantajlı, ekonomik sahada sömürülen işçi, siyasi gelişmelerde taraf olmuşlardır. (Erman, 2004). Özellikle 1980lerle birlikte gelişen neoliberal yaklaşımlar kentsel dönüşüm projelerini gündeme getirip; gecekondu alanlarının yerine sağlıklı çevreler oluşturmak tartışılmıştır. Ancak, bu süreç içerisinde; 1984 yılında çıkartılan 2981 sayılı yasa gibi gecekondu afları çıkarılmış, bu alanlar yasallaştırılmış, gecekondu sakinlerine hak sahipliği verilmiştir. Böylece gecekondu alanları sadece barınma ihtiyacının karşılandığı alan kimliğinden çıkıp, hak sahipliğinin olduğu, yatırım aracına dönüşmeye başlamıştır. (Uzun, 2006).
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
İstanbul’da Mekansal Ayrışmanın Haritalanması
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Uçar, T. (2020). İstanbul’da dönüşüm örneği: Fikirtepe mahallesi. J. Alp ve A.C. Onur (Ed.), İstanbul’da Mekansal Ayrışmanın Haritalanması içinde (ss. 53-58.). İstanbul: Maltepe Üniversitesi Yayınları.
