Tasarım ve üretim mekanlarının toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi / Gender based analysis of design and manufacture spaces
Yükleniyor...
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Toplumsal cinsiyetin etkileri hem özel ve hem de kamusal yaşamda görülmektedir. Günün büyük bir kısmının geçirildiği çalışma hayatı da gerçek hayatın minyatür bir modelidir. Evde çalışan kadın, Endüstri Devrimi ile erkeklerle birlikte çalışmaya başlayarak, ücretli çalışma hayatına katılmıştır. Bu çalışmadaki ilk hipotez; çalışma hayatında bazı sektörlerde kadın ve erkek çalışan sayılarındaki farkların biyolojik yapı olduğu kadar, toplumsal cinsiyet algısından veya kabullerinden de kaynaklandığıdır. Çalışmanın yapılabilmesi için, işlerin niteliği, bireysel veya grup çalışması olması, zihinsel aktivite veya beden gücü kullanılması gibi kıstaslara bağlı olarak farklı mekânlara ihtiyaç duyulmaktadır. Buradan hareketle, çalışmanın ikinci hipotezi ise; bireylerin mekânları, toplumsal cinsiyet etkisiyle içselleştirdikleri davranışlara bağlı olarak kullandıkları, mahremiyet algılarının ve aidiyet duygularının da bu bağlamda ortaya çıktığıdır. Endüstri Devrimi’ni başlatan ve ilerleten, diğer yandan, toplumsal algı açısından da feminen ve maskülen olarak etiketlenmiş tekstil ve otomotiv sektörleri bağlamında tasarım ve üretim mekânları ele alınmış, bu algıların geçerli olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışmada özel ve kamusal alandaki toplumsal cinsiyet tanımları anlatılmış ve mekânsal davranışların kuramları açıklanmıştır. Alan araştırması için, tekstil/ hazır giyim ve otomotiv sektörlerinin her birinden 2’şer, toplamda 4 firma ele alınmıştır. Firmalarda, gözlem araştırması, yapılandırılmış anket çalışması ve mekânsal dizim analizi yapılmış, mekânsal dizim analizlerinde Syntax2D 1.3.0.6 ve anket analizlerinde PSPP açık erişim programları kullanılmıştır. Anket araştırmasındaki bulgular hem firma bazında hem de sektörler bazında karşılaştırılmıştır. Tez çalışmasındaki sonuçlardan biri; otomotiv sektörünün tekstil/ hazır giyim sektöründen daha kurumsal olduğudur. Diğer bir sonuç ise tasarım bölümlerinde toplumsal cinsiyet etkisinin hissedilmediği, üretim bölümlerinde ise toplumsal cinsiyet etkisinin görüldüğüdür. Çalışılanlar ile yapılan anket araştırması kapsamında mahremiyet ve sosyal etkileşimlerinin ölçülmesi için, seçmeleri istenen mekân görsellerine verdikleri cevaplara göre, mahremiyet ve sosyalleşme ihtiyacının cinsiyete göre değiştiği gibi çalışılan bölüm ve mekânlara göre de değiştiği görülmüştür. Toplumsal cinsiyet etkisine dayalı bu farklılaşmanın üretim mekânları için kültürün daha baskın olduğu Anadolu’ya doğru gidildikçe hissedilir şekilde arttığı görülmüştür.
The effects of gender are observed in both private and public life. The working life, where a significant part of the day is spent, is also a miniature model of real life. With the Industrial Revolution, women who worked at home began to work alongside men, entering paid employment. The first hypothesis of this study is that the differences in the number of male and female employees in some sectors are not only due to biological structure but also stem from gender perceptions or assumptions. To conduct the study, different spaces are needed depending on criteria such as the nature of the work, whether it involves individual or group tasks, and the use of mental activity or physical labor. Based on this, the second hypothesis of the study is that individuals use spaces according to behaviors internalized under the influence of gender, and their perceptions of privacy and sense of belonging emerge in this context. In the context of the textile and automotive sectors, which initiated and advanced the Industrial Revolution and have been labeled as feminine and masculine from a social perception perspective, design and production spaces were examined, and whether these perceptions are valid was investigated. The study described the definitions of gender in private and public spaces and explained the theories of spatial behavior. For field research, a total of four companies, two from each of the textile/apparel and automotive sectors, were selected. Observation studies, structured surveys, and spatial syntax analysis were conducted in these companies, using the open-access software Syntax2D 1.3.0.6 for spatial syntax analysis and PSPP for survey analyses. The findings from the survey research were compared both on a company basis and on a sectoral basis. One of the results from the thesis is that the automotive sector is more institutionalized than the textile/apparel sector. Another finding is that the effect of gender is not felt in design departments, whereas it is observed in production departments. Based on the responses to the visual space selections chosen by participants to measure privacy and social interactions, it was found that the need for privacy and socialization varies not only by gender but also according to the departments and spaces in which people work. This differentiation based on the effect of gender was observed to increase significantly as one moves towards regions where culture is more dominant, especially in Anatolia, in the context of production spaces.
The effects of gender are observed in both private and public life. The working life, where a significant part of the day is spent, is also a miniature model of real life. With the Industrial Revolution, women who worked at home began to work alongside men, entering paid employment. The first hypothesis of this study is that the differences in the number of male and female employees in some sectors are not only due to biological structure but also stem from gender perceptions or assumptions. To conduct the study, different spaces are needed depending on criteria such as the nature of the work, whether it involves individual or group tasks, and the use of mental activity or physical labor. Based on this, the second hypothesis of the study is that individuals use spaces according to behaviors internalized under the influence of gender, and their perceptions of privacy and sense of belonging emerge in this context. In the context of the textile and automotive sectors, which initiated and advanced the Industrial Revolution and have been labeled as feminine and masculine from a social perception perspective, design and production spaces were examined, and whether these perceptions are valid was investigated. The study described the definitions of gender in private and public spaces and explained the theories of spatial behavior. For field research, a total of four companies, two from each of the textile/apparel and automotive sectors, were selected. Observation studies, structured surveys, and spatial syntax analysis were conducted in these companies, using the open-access software Syntax2D 1.3.0.6 for spatial syntax analysis and PSPP for survey analyses. The findings from the survey research were compared both on a company basis and on a sectoral basis. One of the results from the thesis is that the automotive sector is more institutionalized than the textile/apparel sector. Another finding is that the effect of gender is not felt in design departments, whereas it is observed in production departments. Based on the responses to the visual space selections chosen by participants to measure privacy and social interactions, it was found that the need for privacy and socialization varies not only by gender but also according to the departments and spaces in which people work. This differentiation based on the effect of gender was observed to increase significantly as one moves towards regions where culture is more dominant, especially in Anatolia, in the context of production spaces.
Açıklama
Tam Metin / Full Text
Anahtar Kelimeler
Toplumsal cinsiyet, Mekânsal kurgu, Çevresel algı, Mekânsal davranış, Sosyal etkileşim, Tasarım mekânı, Üretim mekânı, Gender, Spatial configuration, Environmental perception, Spatial behavior, Social interaction, Design space, Manufacture space
Kaynak
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
Künye
Kapsal Atçakan, D. (2024). Tasarım ve üretim mekanlarının toplumsal cinsiyet bağlamında incelenmesi / Gender based analysis of design and manufacture spaces. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
